jueves, diciembre 29, 2011

Quero volver. Non importa a pena que me poñas.


                                                                Imaxe de  Dennis Ziliotto




Quero volver. Non importa a pena que me poñas.


Regresar a ese aire famento de ilusións.

Construir columnas con buguinas e cunchas.

Adornar entradas con fentos e calas.

Debuxar teitos con arcos da vella.



Quero volver, nadar espida saltando nas ondas da miña inconsciencia.

Secarme ó sol .

Viaxar ó longo do teu corpo saboreando a picardía nos teus ollos.



Capturar o eco do sorriso.

Contemplar volvoretas.

Brincar entre bidueiros.

Abrazar.



Tornar coas mans cheas para darlle una volta de esperanza ó ano que empeza!







domingo, diciembre 18, 2011

Decembro de dolor.

                                                        Imaxe sacada de Internet


Decembro de dolor.


Unha porta que se pecha.

A negrura máis absoluta.

Anos enquistados na alma que chora nas esquinas.

Non teño folgos para imaxinar o tremebundo dos días.

Máis choro cunha rabia desoladora.





Facía un día como hoxe, soleado, díxome con total naturalidade.

Quedei calada, non podía pensar nas raiolas daquel Decembro tan duro.

Pregúntome cómo foi capaz de sobrevivir.

Quizais, porque aquel sol de inverno foi quentando as bágoas ata que un día cesaron de brotar.






martes, diciembre 06, 2011

Te estaba esperando bajo la lluvia de mis pensamientos...






Imagen de Daria Endresen


Te estaba esperando bajo la lluvia de mis pensamientos.

Bloqueaban la razón y enigmáticamente te proclamaban mi dueño.

Y comenzé desarmando mi cintura para dar cabida a tus abrazos.

Abrí mis labios para que tus besos inundaran mi boca.

Desnudé mi cuerpo para que tu calor dominara en mi piel morena.

Dejé que tus manos hicieran el trabajo de mi fantasía.

Lentamente …

No opuse resistencia.


lunes, noviembre 28, 2011

A espera permanecía oculta tras as nubes encarnadas...





                                                           Imagen de Marianela Gallardo



A espera permanecía oculta tras as nubes encarnadas que un sol orgulloso tinxía no ocaso.

As contras entreabertas invitaban a viaxar por un ceo que axiña faríamos noso.

A lentitude viaxaba enriba dos peitos con cautela.

O silencio rodeaba os corpos e una calma diáfana navegaba na atmosfera

Conquístame- foi a única palabra pronunciable .

E eu,  enroscada no teu ventre trémulo, fun  proclamando un vals de arela.



jueves, noviembre 17, 2011

escorrentar os medos...




                                                                 Foto  Manolago






escorrentar os medos


no medio do bambú



botar a clarear as bágoas

logo de lavalas no lavadoiro



e co sol que aínda sobra

quentar o pescozo

somerxendo as mans

no río que non se detén






domingo, noviembre 06, 2011

bailaba o pelo no vento maino...

                                                  Imagen de Lori Earley





bailaba o pelo no vento maino

o compás dun ventilador

que atrapaba os xemidos...



quimera era espallar

un concerto de latexos

o longo do corpo

pechar a habitación

cun feixe de melodías

e espir o outono

cunha clave de sol



fantasía era danzar

c compás do baile

cun abanico chinés

enroscar o devezo

como unha serpe

ascendendo polos pés

e cos ollos entornados

observar a milagre

da paixón

mentres a miña melena

íase enredando nos teus

dedos...

lunes, octubre 31, 2011

escollía as castañas unha a unha con esmero...



escollía as castañas unha a unha con esmero
con esmero pelábaas unha a unha
ó son da súa musiquiña
tranquilo   concentrado

con esmero poñíaas a cocer
botando de vez en cando unha ollada
á pota que fervía

mentres   no outro lado do corredor
eu podía ulir o cheiro tan fino
que se ía propagando pola casa

e con esa musiquiña
que só él sabía cantaruxar
enchíaseme o peito de ledicia
un ano
e outro
e outro ano...

martes, octubre 25, 2011

Cando todo se cobre de neve...

                                         Imagen de Rudolph Carl Gorman


cando todo se cobre de neve
e só queda un buraco por onde
respirar

cando apertan as falorpas
engarzadas unha a unha arredor
do pescozo

cando os berros afogan
nunha avalancha a catro metros
baixo terra

cando no é doado camiñar
nin con calzado axeitado

cando  pesan máis os recordos
que  o propio corpo

cando non se atopan avelaíñas
na noite fría

eu suspiro, refrego as mans
ata que aparece a calor
e quento o meu corazón



domingo, octubre 16, 2011

Amar sin condiciones


 No sabía que  iría a la playa para llorar.
Al principio, con el rumor de las olas de fondo, me fui enmarañando en las palabras de un libro afectuoso, que tanta falta le hacía a mi alma herida.

Las lágrimas comenzaron a brotar entonces apenas leídos dos relatos.
Sí, las lágrimas comenzaron a brotar entonces como si estuviesen esperando días escondidas para luego deslizarse con una furia enérgica a través de mis mejillas. Mientras iban cayendo, mi cuerpo liberaba la rabia contenida.
Me fui desposeyendo de todas mis pertenencias.

En ese mismo instante comprendí lo que tenía que hacer.

Y sólo quedó el Amor, fluyendo por todos los poros de la piel.
Comenzó el sonido del mar a mecer mi mente.
La arena tibia aún por un sol otoñal fue como un bálsamo para mis pies desnudos y el silencio que surgió cuando una ola se retira abrió un espacio nuevo, donde amar sin condiciones.

 Hoy,  en este día de Octubre, cargado todavía de la energía del Sol  he aprendido algo sumamente valioso que quiero compartir con todos vosotros, amigos lectores: en el don de dar está la Felicidad.
El amor es lo más grandioso que tenemos, estamos hechos para amar, por qué a veces tardamos tanto en demostrarlo?
Manos a la obra, queridos míos.
Un beso cargado de  amor.



lunes, octubre 10, 2011

Ata que os seus ollos se acostumaron á escuridade...


                                                         Cuadro de Escha van den Bogerd



Ata que os seus ollos se acostumaron a escuridade  transcorreron  fragmentos de tempo pendurados no aire.
Despois de levantarse o fino veo  que cubría as  catro paredes  foi apreciando os mobles da habitación.
A pouca claridade que se intuía a través das aberturas da persiana deixou entrever un sofá veneciano do século dezaoito.
Lentamente, abriu un  pouco  o panel. As febras de luz inundaron a estancia.
O sofá veludo, vermello como a paixón, erguíase presidindo a cuarto, impoluto . Os fermosos brocados de seda no respaldo esperaban  ser rozados polos ombros da muller que descansaba na cama.

As sabas  de satén brancas, engurradas, deixaban entrever un corpo delicado,  respirando acompasado.

Pouco a pouco foi ulindo o perfume  dunha pel salgada .
Acheguouse vagaroso. Cos seus dedos rozou o pelo que lle caía como cataratas nas costas, besou a noca con degoiro e coa lingoa  rozoulle a finos beizos.
Separou as sabas delicadamente, esperando contemplar o corpo que tremería ó contacto co aire.
Colleuna nos seus brazos e levouna o sofá aínda media durmida, agardando que espertase o compás dos seus dedos ávidos e poder atisbar así  de novo ese lóstrego que recorría os seus ollos cando a posuía.



martes, septiembre 27, 2011

Espera, espera como quen espera ...


                                              "Soledad" de Victoria Ruiz de Cortázar

 

Espera, espera como quen espera por un bico ou un caramelo. Docemente.
María non  pode miralo . Atravésalle un lóstrego por enriba do embigo e pégase a súa tristura.
Non pode miralo. Non se deixa. Suspira. Suspira e o aire xeado provócalle arrepíos.
El agarda agochado a que un anxo deses que andan tamén pola terra o leve a ningures.
E ela non quere. Pero non fai nada. Déixao estar.
A súa pena é a dela tamén , máis olvida o seu nome e déixao estar.
Ás veces, só ás veces…
Ás veces quixera darse permiso para envolverlle  o  corpo con apertas e aloumiños, con palabras tenras que faceran sorrir os seus ollos cansos. Con todo, non se deixa.
E chora en silencio ata que algún día deixe de facelo. Sen embargo, él xa non estará aquí para vela.


domingo, septiembre 18, 2011

atrapar unha briza do teu cabelo...


Imagen Gabriel Picart



atrapar unha briza de teu cabelo
xirar trescento sesenta graos
e volver

atopar un leve indicio
de inxenuidade suspendida
no tempo

delegar ás nubes e  raxeiras
o perfume dos teus  latidos

envexar con agarimo
aqueles  días en que eras
o centro do universo
para min

agradecer as apertas cosidas
para sempre
na medula

fabricar un vínculo
que resista a severidade
da friaxe

endulzar o padal con chocolate
nos días de inverno
recoller figos en setembro
baixo a túa mirada

amar sen preguntas
sen esperar milagres
contemplando os dous
o paso da inocencia…


 

domingo, septiembre 11, 2011

Busco el refugio soterrado en los dominios del tiempo...

                                                        Cuadro de James C. Christensen



Busco el refugio soterrado en los dominios del tiempo. Desde hace mucho.
Me instalo entre sus brazos.
Albergo los minutos y postergo mi ira.

Para que las horas me encuentren hará falta  un solo suspiro.

Para que mis ojos lloren, un segundo.

Mientras, el caudal de mis venas  vierte sangre anémica.

Ahora, ya  no puedo mirar el amanecer.

Me han cortado las alas.





miércoles, septiembre 07, 2011

ignoraba que non había límites...



Cuadro de Nicoletta Tomas Caravia





ignoraba que  non había
límites

non coñecía a ninguén
que fose dono
do seu barco

non sabía que podía chorar
debaixo da chuvia
ou correr metendo os pés
nas charcas


non sabía que ti  esperabas
ansioso a miña maxia
que pedías abrigar
o teu corazón no meu regazo
que suplicabas  feitizos
latexando o compás
da miña ignorancia

eu non sabía…


jueves, agosto 25, 2011

tes que quererme...


Cuadro de Odile de Schwilgue




tes que quererme
hoxe
envolverme con lazos
de satén ó teu corpo
e xirar
ata que perdamos
o norte

logo nutrirás
as miñas ansias
con xermolos
de beixos

e eu  atraparei
no aire
fogos de artificio

cando  xa estemos fartos
do noso amor
abriremos a ventá
e contaremos as estrelas


lunes, agosto 15, 2011

rachou o solpor en mil anacos ...

Ilustración de Stella Im Hultberg



rachou o solpor en mil anacos

instalouse un outono
madrugador nos pés
e na espesura dos ollos
naufragou o silencio

máis noutrora…

eu atrapaba a lúa
coas pestanas
xiraba e xiraba
bailando cos teus dedos
na miña cintura

e ti…

xogabas  cos meus abrazos
e fundías un  trisco de estrela
preto do meu corazón

quixen permanecer así
para sempre
pendurada dos teus aloumiños

pero rachou o solpor
en mil pedazos
e un eclipse longo
anidou  no sorriso


miércoles, agosto 10, 2011

De repente para de llover...


"Lluvia de cometas" Jesús Dorta


De repente para de llover.
No qué proezas haces para conquistar el sol.

Tiendes una cometa a  mis pies desnudos.
La recojo y deslizo la cuerda entre mis dedos
ávidos por volarla.

Y ahí va.
Dejando siluetas en el aire,
escapando con mis dolores.

Me hago pequeña a tus ojos.
Te ríes de mi  cara infantil
y me  regalas un guiño fresco.

No sé cómo te las arreglas
para quitarme una sonrisa
desde dentro,
cómo haces para quererme.

Y  de repente un día deja de llover.
No sé qué extrañas proezas has hecho
para conquistar el sol.

martes, agosto 02, 2011

volvíase sombra cando cantaba...

Cuadro de Odile de Schwilgue



volvíase sombra cando cantaba
e ía tocando ás portas do desexo

unha canción
e un haiku

detestaba esperar
a que él espertase
da sesta
metíase nas sabas quentes
e coas xemas debuxaba
unha verea sinuosa
no corpo durmido

e unha melodía atrapaba
a suave curvatura
das nádegas

mentres    o sol que rachaba
na estancia
facíase máis grande
e a sombra desaparecía
envolta nun xemido

miércoles, julio 20, 2011

En otra vida fui pez...

Ilustración Nicoletta Ceccoli



En otra vida fui pez. Lo sé porque cuando me sumerjo en la bañera unas pequeñas branquias asoman a  ambos lados de mi cabeza.
Y respiro.
Me inundo de otra vida que fue la mía hace miles de años.

Permanezco en el agua hasta que mis piernas comienzan a tomar un leve color plateado y como por arte de magia se transforman en una cola de sirena.
La acaricio con ambas manos y me procura un sustento que tenía olvidado: transformarme en la ninfa de tus ojos.

Y caigo en un mar de burbujas y  ensueño.
Mudo mi piel por otra cubierta de escamas.
Y soy una mujer libre.
Sí.


miércoles, julio 13, 2011

feitizo de lúa ...



Foto sacada de Internet
feitizo de lúa
néboa evanescente
que deleita
a fantasía

sortilexio de mares
bruma disipada
por un corpo
de serea

amálgama de ocasos
preto do corazón

bálsamo de violetas
na procura do elixir
que me devolverá
á vida

miércoles, junio 29, 2011

hoxe baixei ata ti...

Acción poética


hoxe baixei ata ti
só para quererte

fun unha raiola
entre os teus dedos

e deixeime facer…

con mimos e bicos
de bolboreta
coa calor do teu corpo
dobregado

e toleei …

Bicos
       Bicos
Bicos…

bicos roxos que naufragan
no eixe da vida
bicos suaves
bicos a presas
morea de bicos

Bicos
       Bicos
Bicos…

baixei ata ti
só para quererte
e ti estabas ali
só para quererme

sábado, junio 18, 2011

Calla conscientemente...




Calla conscientemente
y en un susurro
desbloquea el  pensamiento.

Protege mi lucha diaria
con un cuenco tibetano.

En un haz de luz
asalta mi espada.

Y atrapa el silencio
y el alma despierta.

Y duerme el sonido.

Yo lo sigo con los ojos cerrados.

No me hace falta nada más.

martes, junio 14, 2011

Tarde no maínzo...

Foto sacada de Internet
Tarde no maínzo,
alá, no fondal.

Perseguir a primavera
a carón da eira.

Enredarse coas raiolas
entre os bidueiros.

Xogar con espigas.

Manchar o peto de careixós
logo de fartarse deles.

Bailar muiñeiras.

Botar gargalladas
ó vento.

Saciar a fame
con doce de cabaza.

Enchouparse de sol
nos días curtos.

Permanecer aquí,
nesta paraíso terrestre.

sábado, mayo 28, 2011

quero que ti me espertes...






quero que ti me espertes
despois da madrugada
co murmurio das túas ás
estendéndose
a carón do meu peito


quero que ti abraces ese enredo
que fan as miñas pestanas cando
me rozas    nese intre
onde bailo contigo
un fado de amor


sábado, mayo 07, 2011

DESCUBRIENDO

Pintura de Iodache


Desde el cometido de una hoja silvestre

A través de la espesura de un bosque amazónico

Para el propio sustento que da la piel recién estrenada

Entre los finos velos de la danza viva de la vida



Colores salvajes

Tierra húmeda

Viento y aliento



Para el corazón errante

que busca consuelo



Para el alma que navega

en nuestro cuerpo



Bajo las estrellas

donde estamos todos

Bajo mi mirada

Bajo tu mirada

Sin prejuicios

Sin sombra

Con el propio sustento

de la piel recién estrenada

sábado, abril 23, 2011

só un instante

só un instante
antes de proseguir

só un instante mimado
consentido entre os dedos

só un instante pequeno
submiso entre caricias

só un instante rebelde
a carón da cama de auga

só un instante perfecto
onde adorno o devezo
con labios de grosella 


miércoles, abril 13, 2011

Quero que chova forte...



Diosa Kuan Yin



Quero que chova forte e desguedelle os meus cabelos torrencialmente, quedar espida de fragancia e lirios, que chova como no Amazonas, inundando a selva de orquídeas salvaxes.
Quero madrugar na conciencia, manchar as mans de cinza ou de barro, afondar os pés na nai terra
e rexurdir.

domingo, abril 03, 2011

Neste labirinto...

Eu, contemplando a posta do sol.

Neste labirinto
de bocas extenuadas
e feroces improperios,

neste mundo
mundano de inxustizas
e agonías,

onde estou eu
e estás ti,
onde estamos todos nos
sen saber quen somos,
sen acariñarnos
nin unha soa vez,

sen bicar de verdade,
sen fundir o noso amor,
sen abrazar a esperanza,
sen mostrar o noso paraíso,
sen ver aínda ollando,

neste teima de procurar
o ben alleo, de perdoar
sen esperar nada a cambio,
de agardar a que o ser
dobregue a razón,

nesta teima estou,
para abrir a fontanela
da vida
e conquistarme!

miércoles, marzo 30, 2011

Algo se quebrou...




Algo se quebrou
desde a impaciencia
sublevada.

-Somerxida nun mar
tempestuoso,
nadando entre argazo,
devorando o último
suspiro quente-

Corrín a esconder
a culpa na area,
cos dedos, coas mans,
cos dentes, cos ollos,
esmagando forte
ata facer sangue
nos nocellos.

Logo desaparecín.

martes, marzo 22, 2011

Teño un salouco pequeno aquí dentro...


                                                      Ilustración de Nicoletta Ceccoli



teño un salouco pequeno aquí dentro

tan pequeno que non chego

a afogarme nel


tan só vai minándome pouco a pouco

ata facerme desaparecer


sábado, marzo 12, 2011

Pretendía ser boa...





Pretendía ser boa, loitar polas túas causas e somerxerme nas túas expectativas.
Pero un veo cubríame os latexos e a verdade.
Pretendía ser boa para o teu corazón, porque tamén é o meu.
Pero non souben buscar o camiño recto-quizais porque non o hai-
É máis fácil confiar. E así o fixen.
Máis as cousas non saen como un quere senón como teñen que ser.


perdida na espesura
só quero que ti me rescates
que poñas ás nas miñas mans
e eleves a miña conciencia

só así entenderei

domingo, marzo 06, 2011

sabía por instinto...


cuadro de Klimt
sabía por instinto

que esperabas

un acorde

do meu corpo


entre as liñas desvaídas

dun perfil que treme

o teu contacto


elevei os brazos

para rodear a noca

receptiva


acariciei os lóbulos

das orellas


susurrei algunha palabra

desbocada no oído


e pechei os ollos


así góstanme máis as caricias

martes, febrero 22, 2011

Percibes a furia inmediata...

                                      Fotografía: "Dos paraguas bajo la lluvia" de González-Alba




Percibes a furia inmediata

e sucumbes a tristura.


Exércitos de fracasos

traizoan presente.


Sínteste amolecer

nun territorio

flanqueado de recordos

cincentos

e a poalla rodea

a mirada enxoita.


Sabes ben que non hai regreso.


Navegas entre laios

apagados e a derruba

alcanza o cumio.


Abrigas a lembranza

nun abrigo de pano.


Na obriga de vivir

apágaste na negrura.


E aínda non é a hora.


Por iso, déixame entrar

dentro do teu peito

e someter a pena

cun baile dos meus ollos.


Non hai regreso, pero non importa, porque hoxe estamos aquí, abrigándonos xuntos. E iso é o que conta, avó.


domingo, febrero 13, 2011

Sad Violin 3

Lo esperó desnuda en la noche, navegando en el mundo de los sueños. Su ansia proclamaba a los cuatro vientos un resurgir, iluminando de oro la oscuridad mas inmediata.

Esperó como quien espera un milagro, pacientemente. Descalza, invadiendo la estancia con sus pies orientales y entre las sombras, perfilando una silueta delgada de caderas sinuosas y pechos aún túrgidos.

Preparó el sake, rozó la taza de su amado suavemente.

Se miró al espejo, acarició sus labios coralinos y suspiró al descubrir leves pliegues pincelados en su frente.

Todavía se estremecía al imaginar el apetito entre sus dedos y recorría con su mente el cuerpo varonil hecho para sus manos pequeñas, descansando en el profundo abismo de su sexo.

Fantaseaba por un momento que el volvería envuelto en ojos y deseo.



Esperó como quien espera la lluvia en las estaciones secas.



Cuando ya el alba sorprendía sus cabellos revueltos y el rimel seco dibujaba un oscuro camino en sus mejillas pálidas aflojó su último aliento.

domingo, febrero 06, 2011

lentamente...


                                                 "Los amantes" de Marianela Gallardo


lentamente
susurrando a cobiza
ó aire

enleando os suspiros
a carón da cama

somerxendo o pracer
na noca sometida

comezando a tiritar
no contorno das cadeiras

afundindo no medio
da emoción vertixinosa

na procura de un só
instante


domingo, enero 30, 2011

SUSPIROS A CARÓN DA HERBA HÚMIDA


                                                             Foto sacada de Internet


sentir morriña
de teu cheiro verde
e mergullarse nel

rozando co cabelo
o teu corpo espigado
nas tardes sen artificios

disipar a bruma

contarche cómo sobrevivo
no asfalto sen asubíos
nin merlos nas cerdeiras

cómo os zapatos
me afastan de ti
afogando as pisadas
nas beirarrúas

cómo non reluzo
nesta fervenza
de egoísmos e enganos
contarche cómo vivo
sen o canto dos grilos
sen o son dos bidueiros
sen o calor da cociña
de leña
ou sen o teu recendo

é por iso que hoxe
inventarei calquer excusa
para volver a ti


domingo, enero 23, 2011

Tropecei co teu encanto...


                                            Foto sacada de la web"anaceciliavera.com.ar"


Tropecei co teu encanto
unha mañá cedo.
-Daría igual que fose no atardecer-

Ti non tiñas presa.
Eu quería fuxir.
Tropecei co teu atractivo
no meu recanto.

Desde entón estiven perdida.
-Só os teus ollos poderían salvarme -
Só a nébeda borraría as cinzas-
Quedei agochada.
Mirando a túa vida fráxil.
Chorei.
Pedín perdón.
-O que hoxe imploro-

Máis o teu poder enléase
nos meus cabelos castaños.

Fágome transparente.
- A miña ferida é máis grande agora-

Ti mírasme cun amor que non coñezo.
Puro, quente, aspirando as nubes grises.

Durmida, soño coas túas mans
que me abrazan.

E síntome culpable.
Anda, ven, bícame de novo.
Un día destes perdonareime.
Por ti.


domingo, enero 16, 2011

Después del infortunio.


                                           "El sueño de la razón produce monstruos" de Goya



Llovían cataratas amargas mientras el cielo plomizo ahuyentaba todo vestigio de resistencia al refugio.

Fui cautivador de la nada y en nada me convertí después del inofortunio.

Atrapé sombras y deslicé sombras bajo el colchón mullido de mi cama (más tarde me valdrían para hacer acopio de mis fuerzas)


-Creí por un momento mantener un orden explícito en la percepción del equilibrio de la vida-


Comenzó el desatino ronroneando a escasos metros de mi cabeza.

Baila! me decía con la boca pequeña y oscura.

Baila para mí!

Fue mucho después, cuando la desmesurada impacienia de las palabras por salir a borbotones de mi garganta cautivaba mis oídos dando paso a una esquizofrenia insondable.

Ya no me pude resistir.

Precisamente ahora, cuando parecía estar todo bajo control y el médico me aseguraba una buena salud mental.

Precisamente ahora, cuando la fortuna llenaba mis arcas de forma inesperada y me aseguraba una buena posición económica.

Pienso que no tuve alternativa en elegir el mundo de las sombras.


Pero aún esperé unas horas mientras el solsticio de invierno soplaba bajo el colchón mullido de mi cama.


lunes, enero 10, 2011

non teño tempo para excusas....

                                                             Cuadro de Stella Im Hultberg



non teño tempo para excusas

ámame sen palabras nin traizón

sen pactos nin música

sen flores sen rimel

nin perfume


ámame en min


xa non teño horas

para esperarte

envolta en gasas azuis


porque agora estou aquí
a carón da túa sombra
e palparei a cobiza
nas palmas das mans


susurrando outro nome


viernes, enero 07, 2011

Marexada de ideas fugaces...


                                                           Foto sacada de Internet



Marexada de ideas fugaces. Deixan un sabor doce e amargo á vez.


Desatan unha furia que non protesta pero que quere ser protesta.


Regalan unha ás que depositan na mesa de noite e un repenicar de moedas nas cadeiras.


De súpeto aparece un bico inesperado, unha mirada cómplice, unha emoción latente no peito, poemas e máis poemas, apertas fartas de amor, libros onde atopar respostas, un riso, o aire mecendo os cabelos, unha estrela, o poder da lúa enchendo o ceo, un olivo, unha espiga, un xermolo, a terra húmida.


E son eu en todo.